Инструкции на монахот Серафим од Саров

За Бога
Бог е оган што ги загрева и запалува срцата и матката. Значи, ако почувствуваме студ во нашите срца, што е од ѓаволот, зашто ѓаволот е ладен, тогаш ќе го повикаме Господ, и Оној што ќе дојде ќе го стопли нашето срце со совршена loveубов не само кон Него, туку и кон нашиот сосед. И од лицето на топлината студеноста на добро мразените ќе биде протерана.

Татковците напишале кога биле запрашани: побарајте го Господа, но не испитувајте каде живее.
Каде е Бог, нема зло. Сè што доаѓа од Бога е мирно и корисно и ја води човекот кон смирение и самоосудување.
Бог ни ја покажува својата loveубов кон човештвото не само кога правиме добро, туку и кога Го навредуваме и лутиме. Колку долго трпи тој што ги носи нашите беззаконија! И кога казнува, колку задоволство казнува!
Не го нарекувајте Господ праведен, вели Св. Исак, зашто во твоите дела не се гледа неговата правда. Дури и ако Давид го нарече праведен и праведен, Неговиот Син ни покажа дека е подобар и помилостив. Каде е Неговата правда? Бевме грешници и Христос умре за нас (Исак Сирена. Еп. 90).

Сè додека човекот е совршен пред Бога, до таванот оди; во вистинската ера, Бог му го открива Своето лице. За праведните, до степен до кој влегуваат во созерцание за Него, ја гледаат сликата како во огледало и таму гледаат манифестација на вистината.
Ако не го познавате Бога, тогаш е невозможно да бидете возбудени во loveубов кон Него; и не можете да го сакате Бога освен ако не Го видите. Но, визијата за Бога доаѓа од знаењето за Него: за созерцанието за Него не му претходи на знаењето за Него.

Не треба да се размислува за делата на Бога по заситеноста на матката: бидејќи во исполнетата матка нема визија за тајните на Бога.

1. Theубовта кон Бога кон човечката раса: вака Бог го сака светот, како што Тој го даде и својот единороден Син (Јован 3:16).

2. Враќање на ликот и подобието Божјо кај паднат човек, како што пее Светата Црква за ова (1. Канон за раѓањето на Господ. Песна I): Расипан од престапот во ликот на Бога, поранешниот, сите телесно постоење, најдобро отпаднато од Божествениот живот, пакетите ги ажурира мудриот Содетел.

3. Спасение на човечките души: Бог не го испрати Својот Син на светот, нека му суди на светот, туку светот нека го спаси Него (Јован 3:17).

Значи, ние, следејќи ја целта на нашиот Откупител Господ Исус Христос, мора да го следиме својот живот според Неговото Божествено учење, со цел да добиеме спасение за нашите души.

3. За верата во Бога
Прво на сите, мора да се верува во Бога, бидејќи има и оној што го бара Неговиот мито (Евреите 11: 6).

Вера, според учењето на Св. Антиох, е почетокот на нашето соединување со Бога: вистинскиот верник е каменот на храмот Божји, подготвен за градење на Бог Отецот, издигнат до височина со моќта на Исус Христос, односно со крстот, со помош на јажето, односно со благодатта на Светиот Дух.

Верата без дела е мртва (Јаков 2:26); а делата на верата се: loveубов, мир, долготрпеливост, милост, смирение, носење на крстот и живеење во духот. Само таквата вера се припишува на вистината. Вистинската вера не може да биде без дела: кој вистински верува, тој сигурно има дела.

4. За надежта
Сите што имаат цврста надеж во Бога се воскреснати кон Него и се осветлуваат од сјајот на вечната светлина.

Ако некое лице воопшто не се грижи за себе заради loveубов кон Бога и дела на доблест, знаејќи дека Бог се грижи за него, таквата надеж е вистинска и мудра. И, ако некое лице се грижи за своите работи и се обраќа кон Бога со молитва само кога веќе се сфатени неговите неизбежни проблеми, и во својата сопствена сила не гледа средства за да ги избегне и започне да се надева на Божјата помош, таквата надеж е залудно и лажно. Вистинската надеж го бара единственото Божје Царство и е сигурна дека сè што е зелено, потребно за привремен живот, несомнено ќе биде дадено. Срцето не може да има мир сè додека не ја стекне оваа надеж. Таа ќе го смири и ќе истури радост во него. Преподобните и свети усни зборуваа за оваа надеж: дојдете при Мене сите кои се мачат и оптоварени и јас ќе ве одморам (Матеј 11:28), односно надеж во Мене и ќе се утешите од трудот и стравот.

Евангелието според Лука вели за Симеон: и од Светиот Дух му беше ветено дека нема да ја види смртта, пред тој дури и да го види Христос Господ (Лука 2:26). И тој не ја предаде својата надеж на смртта, туку го чекаше посакуваниот Спасител на светот и радосно земајќи го во неговите раце, рече: сега пушти ме, Господи, да одам во твоето посакувано кралство за мене , зашто ја добив мојата надеж – Господовиот Христос.

5. За loveубовта кон Бога
Оној што стекнал совршена loveубов кон Бога, постои во овој живот како да не постои. Зашто тој се смета себеси за странец на видливото, стрпливо чекајќи го невидливиот. Тој целосно се претвори во loveубов кон Бога и ја заборави секоја друга убов.

Оној што се сака не може да го сака Бога. А, оној што не се сака себеси за theубовта кон Бога, тој го сака Бога.

Оној кој вистински го сака Бога се смета себеси за странец и странец за оваа земја; бидејќи со душа и ум, во стремежот кон Бога, тој го созерцува сам.

Душата, исполнета со Godубов кон Бога, при заминувањето од телото, нема да се плаши од принцот на воздухот, туку со Ангелите ќе лета, како од туѓа земја во својата татковина.

6. Против непотребна грижа
Прекумерната грижа за работите од животот е карактеристична за една неверна и слабо срце. И тешко на нас ако ние, грижејќи се за себе, не биде потврдена од нашата надеж во Бог, кој се грижи за нас! Ако видливите придобивки што ги користиме во сегашната ера не му припаѓаат Нему, тогаш како можеме да очекуваме од Него оние придобивки што се ветени во иднина? Да не бидеме толку неверни, туку да го бараме најпрво Царството Божјо, и сето тоа ќе ни се додаде, според зборот на Спасителот (Мат. 6:33).

Подобро е за нас да го презираме она што не е наше, односно привремено и привремено и да го посакуваме нашето, односно неплодноста и бесмртноста. Зашто, кога сме нераспадливи и бесмртни, тогаш ќе бидеме наградени со видлива контемплација на Бога, како Апостолите на Божественото Преображение, и ќе комуницираме над интелигентното соединување со Бога, како небесните умови. Зашто, да бидеме како ангели и синови Божји, синови на воскресението (Лука 20:36).

7. Во врска со грижата за душата
Едно лице е како запалена свеќа во неговото тело. Свеќата мора да изгори и лицето мора да умре. Но, душата е бесмртна и затоа нашата грижа треба да биде повеќе за душата отколку за телото: каква корист му носи на човекот, ако го разбуди целиот свет и ја открие својата душа, или што му дава на човекот да го промени неговата душа (Марко 8:36; Мат. 16: 26), за која, како што знаете, ништо на светот не може да биде откуп? Ако една душа е сама по себе поскапоцена од целиот свет и царството на светот, тогаш неспоредливо поскапоцено е небесното царство. Душата е најценета од најскапоцена причина, како што вели Макариј Велики, дека Бог не достоинствено да комуницира со ништо и да се обедини со својата духовна природа, со кое било видливо суштество, туку со една личност која ја сакаше повеќе од сите свои созданија ( Макариј Велики. За слободата на умот. Поглавје 32).

Василиј Велики, Григориј Богослов, Јован Златоуст, Кирил Александриски, Амбросиј Медиолански и други биле девици од младоста до крајот на животот; целиот живот бил посветен на грижата за душата, а не за телото. Исто така, треба да ни се направат сите напори за душата; да се зајакне телото само така што помага да се зајакне духот.

8. Што треба да се снабдува со душата?
Неопходно е да се снабди душата со словото Божјо: зашто словото Божјо, како што вели Григориј Богослов, е леб на ангелите, а од него се хранат душите што гладуваат за Бога. Најмногу од сè, треба да се вежба при читање на Новиот завет и на Псалмите, што треба да го направи оној што вреди. Од ова има просветлување во умот, кое се менува со Божествената промена.

Човек мора да се обучи на таков начин што умот се чини дека лебди во законот на Господ, кој, водејќи се од него, мора да го организира нечиј живот.

Многу е корисно да се проучува зборот Божји во осаменост и интелигентно да се чита целата Библија. За една таква вежба, освен другите добри дела, Господ нема да остави личност со Неговата благодат, туку ќе го исполни својот дар на разбирање.

Кога некое лице ја снабдува својата душа со словото Божјо, тогаш тој е исполнет со разбирање за тоа што е добро и што е зло.

Читањето на зборот Божји треба да се прави во осаменост, така што целиот ум на оној што почитува е продлабочен во вистините на Светото Писмо и од тоа ја прима топлината што произведува солзи во осаменост; од нив, едно лице се загрева насекаде и е исполнето со духовни дарови што ги воодушевуваат умот и срцето повеќе од кој било збор.

Физички труд и вежбање во божествени списи, учи Св. Исак Сирин, чувај ја чистотата.

Додека не го прими Утешителот, на човекот му требаат божествени списи, така што во неговиот ум ќе се втисне сеќавањето на доброто и, од постојано читање, стремежот за добро ќе се обнови во него и ќе ја заштити неговата душа од суптилните начини на грев ( Исак Сире. Сл. 58).

Исто така, потребно е да се опреми душата со знаење за Црквата, како таа е зачувана од почетокот и до сега, што претрпела во едно или друго време – да го знаеме ова не за да сакаме да владееме со луѓето, но во случај на прашања што може да се исполнат.

Најмногу од сè, тоа мора да се направи за себе, за да се стекне душевен мир, според учењето на Псалмистот, мир за многумина што го сакаат Твојот закон, Господи (Псал. 119: 165).

9. За мир во умот
Ништо не е подобро во Христос на светот, во него е уништена целата војна на воздухот и на земните духови: нема војна против крвта и месото, туку за почеток и за моќ и за господар на темнината на овој свет, за духовниот дух на злото на небото (Ефесјаните 6:12).

Знак на интелигентна душа, кога некое лице го потопува умот во себе и го прави тоа во своето срце. Тогаш Божјата благодат го оценува, и тој е во мирна диспензија, а со тоа значи и во предвремено: во мирна, т.е. со добра совест, во прерана, зашто умот размислува за благодатта на Светиот Дух сам по себе, според словото Божјо: светот е неговото место (Псалм 75: 3).

Дали е можно, гледајќи го сонцето со сензуални очи, да не се радуваме? Но, колку е повеќе радосно кога умот го гледа со внатрешно око Сонцето на Христовата праведност. Тогаш навистина се радува на ангелската радост; за ова апостолот исто така рече: нашиот живот е во рајот (Фил. 3:20).

Кога некој оди во мирна диспензија, тој црта духовни дарови како лажго.

Светите Отци, имајќи мирно расположение и засенети од благодатта Божја, живееја долго време.

Кога некое лице ќе дојде до мирно издание, тогаш тој може да ја расветли светлината на просветлувањето на разумот од себе и од другите; пред сè, овој човек мора да ги повтори овие зборови на пророчицата Ана: нека не излегува заповедта од твојата уста (1. Сам. 2: 3), и зборовите Господови: лицемер, тргни го првиот лог од твојата коса: и тогаш ете, извади ја кучката од косата на твојот брат (Матеј 7: 5).

Овој свет, како еден вид бесценето богатство, го остави нашиот Господ Исус Христос на Своите ученици пред Неговата смрт, велејќи им: Те оставам мир, ти го давам својот мир (Јован 14:27). Апостолот исто така вели за него: и мирот Божји, надминете го секој ум, за да ги задржи вашите срца и разбирање за Христос Исус (Фил. 4: 7).

Ако некое лице не се грижи за потребите на светот, тогаш тој не може да има мир на душата.

Мир на умот го стекнуваат тагите. Светото Писмо вели: проидохом преку оган и вода и нè одмори (Псалм 65:12). За оние кои сакаат да му угодат на Бога, патот лежи низ многу неволји.

Ништо не придонесува за стекнување на внатрешен мир, како тишина и колку што е можно, непрекинат разговор со себе и ретко со другите.

Значи, мора да ги концентрираме сите наши мисли, желби и постапки за да го добиеме мирот Божји и секогаш да извикуваме со Црквата: Господи, нашиот Бог! дај ни мир (Иса. 26:12).

10. За одржување на мирот во умот
Таквата вежба може да донесе тишина во човечкото срце и да го направи живеалиште за самиот Бог.

Гледаме слика на таков гнев кај Грегориј Чудотворец, од кого на јавно место одредена сопруга на блудницата бараше мито, наводно за гревот што и го сторила; и тој, ни најмалку лут на неа, кротко и рече на одредена негова пријателка: дај и ’цена наскоро, тој тоа го бара. Сопругата, само што доби неправеден мито, беше нападната од демон; светецот го избрка демонот од неа со молитва (Чети Менаја, 17 ноември, во неговиот живот).

Ако е невозможно да не се огорчи, тогаш барем мора да се обиде да го држи јазикот, според глаголот на Псалмистот: збунети и не глаголи (Пс. 76: 5).

Во овој случај, можеме да го земеме Св. Спиридон Тримифунски и Св. Ефрем Сирин. Првиот (Чет. Мин., 12 декември, во неговиот живот) ја поднесе навредата: кога, по барање на грчкиот крал, влезе во палатата, тогаш еден од слугите, во кралската одаја на поранешниот, сметајќи го за просјак, му се смееше, не го пушти во одделот и потоа го удри во образот; Св. Спиридон, нежен, според словото Господово, се свртел кон него друг (Мат. 5:39).

Рев. Ефрем (Чет. Мин., 28 јануари, во својот живот), постејќи во пустината, од ученикот беше лишен од храна на овој начин: ученикот, носејќи му храна, скрши на патот, неволно, сад. Монахот, гледајќи го тажниот ученик, му рече: не тагувај, брате, ако не е желбата да добиеш храна за нас, тогаш ќе одиме кај неа; И тој отиде, седна покрај скршениот сад и, собирајќи ја храната, ја изеде; така беше и без лутина.

И како да се надмине гневот, ова може да се види од животот на големиот Паисиј (Чет. Мин., 19 јуни, во неговиот живот), кој му се појави, праша Господ Исус Христос, за да го ослободи од гневот ; и Христос му зборува: ако може да се победи гневот и бесот, ако сакаш тоа, не сакаш ништо, ниту мразиш никого, ниту понижување.

Кога некое лице има голем недостаток на работи неопходни за организмот, тешко е да се надмине разочарувањето. Но, ова, се разбира, треба да се однесува на слабите души.

За да се зачува мирот на душата, треба да се избегне судење на другите на секој можен начин. Мирот на умот е зачуван преку несудење и тишина: кога некое лице е во такво издание, тој добива Божествени откритија.

За да се зачува мирот во умот, мора почесто да се влегува во себе и да се запраша: каде сум? Треба да се забележи дека телесните сетила, особено видот, му служат на внатрешниот човек и не ја забавуваат душата со сензуални предмети: зашто само оние кои имаат внатрешно дело и се будни за својата душа, добиваат благодатни дарови.