Начин како да ги ублажите болките од ревматичниот артритис

Ревматските заболувања се појавуваат во се поголем број, а за жал и Србија на ова поле не заостанува зад остатокот од светот. Овие болести најтешко ги погодуваат луѓето во зрела возраст, но не се ретки и кај децата. Прогресивни во својот тек, со текот на времето предизвикуваат се повеќе и повеќе оштетувања на органите на движење. Тие можат да доведат до инвалидитет, а значително да влијаат на работната способност, како и на квалитетот на животот. Причината и механизмот на ревматските заболувања се главно непознати, а не постои единствена класификација на ревматски заболувања.

Најважните ревматски заболувања
Воспалителни ревматски заболувања – ревматска треска, ревматоиден артритис, системски заболувања на сврзното ткиво (лупус, системска склероза, васкулитис), метаболички артропатии (гихт, други болести на таложење на кристали, остеопороза), заразен артритис
Дегенеративни ревматски заболувања на ‘рбетот и периферните зглобови
Екстра-артикуларен (меко ткиво) ревматизам
Ретки ревматски заболувања
Ревматски синдроми кај други болести (кај болести на белите дробови, крвта, ендокриниот, гастроинтестиналниот и кардиоваскуларниот систем)

Во современата ревматолошка пракса најзастапени се дегенеративниот ревматизам – популарно познат како „осификација“ и екстраартикуларниот ревматизам (околу 90% од пациентите), па ќе кажеме малку повеќе за овие ревматски заболувања.

Дегенеративни ревматски заболувања
Артрозата најчесто е локализирана на зглобовите на рацете, големите носечки зглобови на долните екстремитети и подвижните сегменти на ‘рбетниот столб. Тие имаат бавна, но прогресивна еволуција, при што може да се појават значителни функционални оштетувања, особено во зглобовите на коленото и колкот.
Основата на овие болести се промените во зглобната ‘рскавица кои доведуваат до нејзино прогресивно губење, со реактивни промени – задебелување на околната коска. Клинички, тие се карактеризираат со постепен развој на болки во зглобовите, вкочанетост, зголемување на зглобовите и ограничена подвижност.

Фреквенција на артроза
Фреквенцијата на артроза е релативно мала пред 50-тата година од животот и се зголемува со возраста. Повеќе од 80% од популацијата над 55 години имаат радиолошки знаци на осификација, а над 10-30% од пациентите со радиолошки знаци имаат значителна болка и дисфункција на зглобовите.

Третман
Нестероидните антиинфламаторни лекови (НСАИЛ) се најчесто користени во современата ревматолошка пракса. Нивното дејство ја намалува болката и отокот, но не може значително да влијае на текот на болеста. Во употреба се голем број на лекови од оваа група, со слична ефикасност, но со различни несакани ефекти. Со долготрајна употреба на НСАИЛ, особено кај лица постари од 65 години, постои ризик од несакани ефекти од гастроинтестиналниот тракт. Бидејќи појавата на гастроинтестинална нетолеранција е доста честа појава, овие лекови обично се земаат после оброк, по можност со гастроинтестинални заштитници. Емпириски користена со векови, а во последно време се повеќе испитувана и применувана на научна основа, балнеотерапијата го доби своето место меѓу бројните мерки во лекувањето и рехабилитацијата на пациентите со ревматски заболувања. Од минералните води се користат сулфидни, натриумхлоридни и радонски води со температура на капење од 36-37oC и времетраење на постапката 10-15 минути. Истовремено, неопходна е индивидуална програма за третман, во зависност од стадиумот и локализацијата на болеста, општата состојба на организмот и фазите во лекувањето. Претходната медицинска терапија со балнеотерапија дава најдобри резултати во третманот. Во последно време сè повеќе внимание се посветува на новата класа на НСАИЛ, кои се подеднакво ефикасни како и претходните, но значително побезбедни и со помалку несакани гастрични ефекти. Тоа се таканаречените селективни COX2 инхибитори. Селективна инхибиција на патолошкиот изоензим COX2 (одговорен за производство на простагландини во патолошки состојби на воспаление), додека ја зачувува функционалната активност на изоензимот COX1 неопходен за нормално производство на гастропротективни простагландини, се чини дека е идеално решение во третманот на мускулно-скелетни болести. Еден од широко користените, претежно селективни (полуселективни) НСАИЛ е нимесулид, лек со значително помала фреквенција на гастроинтестинални компликации и со зачувани „добри ефекти“ во смисла на намалување на болката, отокот и воспалението. Со овој лек, односот „цена-квалитет“ е доста добар, па затоа освои високо место во речиси сите фармакопеи.